قاطی بال پروانه ها

هنوز هم آرشيو مجله‌هاي ورزشي 11 سالگي‌تان را نگه داشته‌ايد؟

شما اطلاعات خيلي خوبي داريد [مي‌خندد] نه. متاسفانه طي چند مرحله تمام آرشيوهايم را دور ريختم، زيرا حجم زيادي را به خودش اختصاص داده و ديگر قابل نگهداري نبود، لذا همه را از دست دادم. البته عادت‌ها از بين نمي‌روند و الان 15،14 سال است كه مطبوعات خارجي را آرشيو مي‌كنم.

اگر بگويم پدرم تاثيرگذار نبوده دروغ گفته‌ام. به هر حال ايشان مرا معرفي نمود و چون كارگردان تلويزيوني بود، اشكالاتم را گوشزد مي‌كرد و راهنمايي‌هاي لازم را انجام مي‌داد، منتها همه اينها در شروع كار بود و از آن به بعدش خودم بودم و خودم. برخلاف خيلي‌ها من پشتيبان ندارم.

بله. توپ را نمي‌توان از زندگي من حذف كرد. در دوران جواني و نوجواني بيشتر به عنوان هافبك چپ و بك چپ در تيم‌هاي نوجوانان تهرانپارس، صنايع دفاع و ... بازي مي‌كردم. الان هم با دوستان فوتسال بازي مي‌كنيم.

بله. مدتي هم با ايشان بودم، اما الان با دوستان ديگر به سالن مي‌رويم.

بله. فوتبال براي من يك ورزش صرف نيست و خيلي از جنبه‌هاي ديگر زندگي‌ام را نيز تحت‌الشعاع قرار داده است. مطمئن باشيد اگر كار گزارشگري را هم انجام ندهم باز تا آنجا كه بشود راجع به فوتبال مطالعه مي‌كنم و به دنبال اطلاعاتش خواهم بود. علاقه من به اين رشته تمام نشدني است.

بله. فوتبال تمام جنبه‌هاي زندگي را در بر مي‌گيرد و تاثيرگذار است. به قول يكي از بزرگان: «فوتبال مساله مرگ و زندگي نيست. خيلي از اينها بالاتر است!» خيلي‌ها هستند كه از شدت خوشحالي يا ناراحتي برد و باخت تيم‌شان نمي‌فهمند شب و روزشان چگونه گذشت.

حق با شماست. اين چيزهايش بد است و نبايد زندگي را تحت تاثير قرار دهد.

بله. شايد در خيلي از موارد مي‌توانستم از وقت و نيرويم در زمينه‌هاي بهتري استفاده كنم و ثمربخش‌تر باشم، ولي اين كار را نكردم.

توپ را خيلي دوست دارم، اما تامين بودن به لحاظ اقتصادي هم مساله‌اي است كه فكر آدم را به خودش مشغول مي‌كند. متاسفانه در رشته ما وضعيت به گونه‌اي است كه اصلا آن‌طور كه بايد و شايد تامين نمي‌شويم، لذا مجبوريم به فكر شغل دوم هم باشيم.

هيچ كس نه بدهكار است و نه طلبكار. من 3 سال است استخدام شده‌ام و تا قبل از آن هم هيچ بيمه‌اي نداشتم. تازه الان هم استخدام رسمي و كامل نيستم و سالانه تمديد مي‌شود با اين حال چاره اي نداريم جز اين كه به فكر منبع درآمد ديگري هم باشيم تا اين‌قدر ضربه نخوريم و بتوانيم زندگي‌مان را از آب و گل بيرون آوريم.

آن را كه حساب پاك است از محاسبه چه باك است. همه چيز با سند و مدرك موجود است. جالب اينجاست كه دستمزد گزارشگراني كه كارشان را به‌نحو احسن انجام مي‌دهند با آنها كه ضعف و اشتباه دارند كاملا برابر است و اين نهايت ظلم است.

عدد و رقم نمي‌گويم چون تمام دستمزدها در اين سال‌ها تغييرات اساسي داشته و بيشتر شده است، اما فكر نمي‌كنم پرداخت‌هاي ما بيش از 20 درصد افزايش يافته باشد. در اين سال‌ها قول‌هايي كه داده شده در حد حرف باقي مانده و هيچ عملي ديده نشده است.

ما هم مثل بقيه هستيم اما درنظر بگيريد كه گزارشگر براي يك بازي بايد ساعت‌ها وقت بگذارد و اطلاعات جمع كند بعد هم خودش به ورزشگاه برود و برگردد، 90 دقيقه بدون اشتباه حرف بزند و كوچك‌ترين حركاتش زير ذره‌بين باشد براي 35 الي 40 هزار تومان. به نظر شما اين مبلغ مي‌تواند جوابگوي يك روز كامل كاري با آن همه تلاش و حساسيت باشد؟

هيچ‌وقت نمي‌توان گفت گرايشي وجود ندارد اما خب خيلي كمرنگ شده است و شايد 5 درصدش باقي مانده باشد كه آن را هم سعي مي‌كنيم در شيوه كارمان دخيل نكنيم زيرا در غير اين صورت هم خودمان ضربه مي‌خوريم و هم بيننده دچار مشكل مي‌شود.

همواره همه سعي و تلاشم را مي كنم تا به هيچ سمتي متمايل نشوم حالا نمي‌دانم چقدر توانسته‌ام موفق باشم.

خوشبختانه اين تعصبات يك مقدار در شهرستان‌ها كمتر شده است ولي نمي‌توان گفت اصلا وجود ندارد و در شكل‌گيري چنين ذهنيتي نسبت به كار گزارشگران ملي بي‌تاثير است. اتفاقا خيلي‌ها به خود من مي‌گويند حالا كه گزارشگران شهرستان‌ها از تيم خودشان حمايت مي‌كنند شما هم مقابله به مثل كنيد و ... منتها نبايد از نظر دور داشت كه آنها هر روز با مدير باشگاه، مربي و بازيكن تيم استانشان چشم در چشم هستند. بنابر اين نمي‌توانند خيلي انتقاد كنند و شرايط خاص خودشان را دارند اما با همه اينها ما به خودمان چنين اجازه‌اي نمي‌دهيم.

در هر كاري بايد اعتدال را رعايت كرد. گزارشگر بازي‌هاي ملي بايد مواظب باشد از آن طرف بام نيفتد زيرا تجربه نشان داده كه مردم، واقعيت‌ها را مي‌خواهند و از كتمان حقايق اصلا خوششان نمي‌آيد.

فكر نمي‌كنم.

در آن بازي ارتباط صدايي ما قطع شده بود لذا آقاي سيانكي كه در استوديوي تهران حضور داشتند گزارش را ادامه داده بودند. جالب اين‌كه خود من هم تا آخر متوجه اين اشكال نشدم و بازي را تا دقيقه93 به طور كامل گزارش و مثل هميشه خداحافظي كردم اما وقتي همان شب اين مطلب را در سايت‌ها ديدم خيلي متعجب شدم و از همكاران پرسيدم مگر دقايق آخر بازي پخش نشده است؟ ولي آنها هم اظهار بي‌اطلاعي كردند. خلاصه از تهران پرسيدم و ماجرا مشخص شد.

متاسفانه دوستان ژورناليست از روي ناآگاهي قضيه را اينگونه جلوه داده بودند.

من سعي مي‌كنم با زبان فوتبال صحبت كنم و همان اتفاقاتي كه بين بازيكنان در جريان است را روايت نمايم بعد هم تا جايي كه امكان داشته باشد اطلاعات را مختصر و مفيد در اختيار بيننده قرار مي‌دهم.

فكر مي‌كنم بعد از اين‌همه مدت، سبكم شكل گرفته باشد البته در پاره‌اي از موارد سعي مي‌كنم شيوه‌هاي جديد را هم تست كنم تا دچار يكنواختي نشوم.

به هيچ وجه. يادم مي‌آيد چهارمين ماه حضورم در صدا وسيما هنگام گزارش يكي از بازي‌ها متلكي گفتم كه همه همكاران حاضر در استوديو خنديدند و گفتند هنوز نيامده تكه مي‌اندازد. لذا اين ويژگي از همان ابتدا در من وجود داشته و تازگي ندارد اما از آنجا كه كار عادل جا افتاده و مردم به او علاقه‌مندند اين ذهنيت به وجود مي‌آيد كه مي‌خواهم از او تقليد كنم.

نه. شيوه خوبي نيست و اصلا تاييدش نمي‌كنم اما تا حدودي از كسلي و يكنواختي كار كم مي‌كند و باعث بشاش شدن مخاطب و جالب شدن گزارش مي‌شود.

تكيه‌كلام را زياد قبول ندارم زيرا هرقدر هم جالب باشد طول عمر مشخصي دارد و به مرور زمان تكراري مي شود و خاصيتش را از دست مي‌دهد بنابر اين سبك خيلي مهم‌تر است.

درست است، اما به شرطي كه آنقدر تكرار نشود تا باعث دلزدگي و خستگي بيننده شود.

نه. اين دو مقداري متفاوتند زيرا كسي كه اجرا مي‌كند تاحدودي به سمت بازيگري مي‌رود و بايد با ميميك صورت و حركات دست، مفهومي را منتقل كند اما در گزارش بر روي تصويري صحبت مي‌كنيد كه عيان است لذا چاشني هيجان در همراهي بيشتر مخاطب با شما كه معمولا ديده هم نمي‌شويد ضروري است.

اتفاقا تمام سعي‌ام را مي‌كنم تا هيجان در گزارش‌هايم جاري باشد. شايد آن سال‌هاي اول يك مقدار هيجانم كم بود، اما در چند سال اخير از اين بابت احساس كمبود نكرده‌ام. بازخوردهايي كه از دوستانم مي‌گيرم هم شاهد همين مدعاست.

كار نشد ندارد، اما متاسفانه نه در ايران كه در هيچ جاي دنيا چنين كاري نكرده‌اند. شايد سال‌ها بعد اين اتفاق رخ دهد و در همه جا باب شود زيرا خانم‌هاي علاقه‌مند به فوتبال كم نيستند و حتي دورادور شنيده‌ام كه در كشور خودمان هم خانم‌هايي نسبت به اين كار ابراز تمايل كرده‌اند.

سلايق متفاوت است و اين كه گزارشگر بتواند تك‌تك افراد جامعه را راضي كند ممكن نيست ولي اگر تا آنجا كه مي‌شود مطابق سليقه اكثريت جامعه حرف بزند مي‌تواند مخاطبان زيادي را پاي گيرنده‌ها نگه دارد.

فكر مي‌كنم سليقه جامعه يك مقدار فرق كرده باشد. خود من در سال‌هاي اول كارم به خاطر اين كه به حاشيه‌ها نمي‌پرداختم بسيار مورد توجه بودم، اما بعد از مدتي احساس كردم ديدگاه افراد مختلف نسبت به آن سال‌ها متفاوت شده و اگر حاشيه‌پردازي نباشد هيچ پيشرفتي حاصل نمي‌شود. اين وضعيت در كليه سطوح مطبوعات ورزشي هم مشهود است. روزگاري روزنامه‌ها و مجله‌هاي ورزشي خيلي ساده بودند و فقط اصول را مي‌گفتند و اخبار را منتشر مي‌كردند، اما رفته‌رفته گرايش‌شان به حاشيه‌ها بيشتر شد. شايد دسترسي به اينترنت و ماهواره ذائقه‌ها را تغيير داده است. به هر حال يك دهه گذشته و نمي‌توان همچنان براساس يك مدل ثابت، فقط متن را گزارش كرد چون در آن صورت بخشي از جامعه راضي نخواهند بود.

قبول دارم، اما اين به نظر مديران سازمان بستگي دارد. فكر مي‌كنم آنها هم بدشان نمي‌آيد كه حاشيه‌ها وجود داشته باشند لذا اگر بخواهيم دور حاشيه را به‌كلي خط بكشيم جالب نيست. بايد غلظتش را كم و قبل از مطرح‌كردن، سبك سنگين نماييم تا مشكلي پيش نيايد.

[مي‌خندد] ان‌شاءالله كه اين گونه نيست.

دردي را دوا نمي‌كند، اما برنامه‌هايي مثل 90 مي‌توانند در پاره‌اي موارد با بيان برخي ناگفته‌ها علاوه بر آگاهي‌بخشي، موثر و راهگشا باشند و البته گاهي وقت‌ها هم نه.

فكر نمي‌كنم تاثيري داشته باشد. گزارشگر در 90 دقيقه‌اي كه بازيكنان مقابل هم هستند و مبارزه مي‌كنند حرف‌هايي مي‌زند، اما بعد از بازي فقط دوستي‌ها مي‌ماند.

به هر حال اتفاقاتي در بازي رخ مي‌دهد كه ممكن است بعضي‌ها به دل بگيرند و اين به روحيه افراد بستگي دارد نه كلمات گزارشگر.

سعي مي‌كنم كمتر به اين ورطه بيفتم، اما نمي‌دانم چقدر موفق بوده‌ام.

هر دو. شايد انتقادهاي ما يك مقدار تند بوده كه چنين واكنش‌هايي را برانگيخته است، اما اين دليل نمي‌شود سريع جبهه بگيرند چون به هر حال در كنار تعريف و تمجيد، انتقاد هم هست. لذا بايد تا حدودي آستانه تحملشان را بالا ببرند و سعه صدر بيشتري داشته باشند.

تا آنجا كه توانستند در مطبوعات و خبرگزاري‌ها به من توپيدند، اما خدا را شكر تا حالا جواب هيچ‌كس را نداده‌ام.

برداشت و قضاوت مردم براي من مهم است نه آنها كه جار و جنجال مي‌كنند.

متاسفانه ميزان صحبت‌كردن گزارشگران ما نسبت به ميانگين و استاندارد جهاني يك مقدار بيشتر است. در تلويزيون ما اگر گزارشگر كم‌حرف باشد مي‌گويند بي‌حال است! حوصله حرف‌زدن يا اطلاعات ندارد و... بنابراين مجبوريم بيش از حد لازم صحبت كنيم و حتي صحنه‌هاي واضح و مشخصي مثل بيرون‌رفتن توپ از زمين را هم بگوييم. اين در حالي است كه گزارشگران خارجي مخصوصا آلماني‌ها شايد در طول يك دقيقه، 2 كلمه بيشتر نگويند. بنابراين اگر مي‌خواهيم از گزارش‌هاي راديويي در تلويزيون فاصله بگيريم بايد درصد كلاممان را پايين بياوريم و توضيح واضحات نداشته باشيم.

بله. نمي‌توان منكر اين قضيه شد. در خيلي از موارد اين گونه است.

گزارشگر بايد بين اتفاقات بازي و اطلاعات جانبي، تعادل برقرار كند و مراقب باشد متن را از دست ندهد و بيش از حد به دام حاشيه‌ها گرفتار نشود.

بله. بعضي اوقات اين اتفاق مي‌افتد.

سوال سختي است. با توجه به دوستي ديرينه‌اي كه با عادل فردوسي‌پور دارم او را ترجيح مي‌دهم.

هميشه خودم را نفر آخر قرار مي‌دهم.

نه. (مي‌خندد)‌ به هر حال آدم نبايد از خودش تعريف كند. اين چيزها را مردم بايد بگويند.

شايد. البته قبل از رقابت همه ما با هم رفيقيم و كسي دلش نمي‌خواهد رفيقش را بيازارد.

نه. حالا درست است كه در بعضي گزارش‌ها كساني را اذيت مي‌كنيم يا باعث ناراحتي‌‌شان مي‌شويم، اما در مجموع سعي و تلاش‌مان بر اين است كه همه از ما راضي باشند.

تا آنجا كه يادم مي‌آيد سعي كرده‌ام حقايق را بگويم حالا اگر به كسي برخورده است عذرخواهي مي‌كنم.

احتمالا. (مي‌خندد)‌

مردم گاهي اوقات اظهارنظر كارشناس را هم قبول ندارند چه رسد به گزارشگر! مخاطبان ما همه براي خودشان يك پا كارشناس‌اند.

دقيقا همين‌طور است و دليلش هم به عدم‌وجود تلويزيون خصوصي در ايران بازمي‌گردد. در شبكه‌هاي خارجي اين‌گونه نيست كه هر كس نتواند مربي شود به تلويزيون بيايد و كارشناسي كند. آنها با افراد حرفه‌اي و متخصص كه در بالاترين رده‌هاي فوتبال بازي كرده‌اند و همه مدارك مربيگري‌شان كامل است قرارداد مي‌بندند لذا مباحث‌شان مورد اقبال مخاطب قرار مي‌گيرد.

تقريبا. آنها كه متخصص‌ترند خودشان تيم دارند و در ليگ برتر مشغولند معمولا آدم‌هايي كه تيم‌شان را از دست مي‌دهند، مي‌شوند كارشناس تلويزيون!

تصميم به عهده مسوولان گروه ورزش سازمان است ولي فكر مي‌كنم پذيرش شخصي كه هم گزارش بكند و هم نظر كارشناسي بدهد براي مردم سخت باشد.

من مشكلي ندارم و اگر چنين دوره‌اي برگزار شود اولين كسي هستم كه ثبت نام مي‌كند.

صددرصد. تا آنجا كه بتوانيم در گزارش‌هايمان حمايت مي‌كنيم و تمام تلاش‌مان را به كار مي‌بنديم تا تيم ملي‌‌مان به جام جهاني برود.

همه بايد دست به دست هم بدهند و هدف مشتركي داشته باشند تا موفق شويم.

با توجه به اين كه رسانه‌هاي خارجي را به دقت دنبال مي‌كنم معتقدم سطح گزارشگري ما از فوتبال‌مان خيلي‌خيلي بالاتر است و با گزارشگرهاي حرفه‌‌اي BBC در ليگ برتر انگليس فاصله چنداني نداريم.

اين برنامه با عادل شناخته شده است و هيچ كس نمي‌تواند به او نزديك شود. خود من 2 بار اجراي90 را تجربه كردم، اما به اين نتيجه رسيدم كه اصلا به سمت آن نروم زيرا مثل اين است كه بخواهي يك موسيقي قديمي و معروف را بازخواني كني و خب هرقدر هم تلاش بكني باز آن اولي نمي‌شود.

نه. در حد و حدود كار من نيست. آن دو بار هم چون عادل در سفر بود به درخواست خودش و مدير گروه راضي شدم وگرنه اصلا سمتش هم نمي‌رفتم.

بله. مسلما نسبت به عادل ضعيفم و آن‌طور كه او مهمانش را گوشه رينگ مي‌برد و مخاطبش را تحت تاثير قرار مي‌دهد از عهده من خارج است.

در بعضي موارد، مردم دوست دارند و بايد اين كار انجام بشود.

با اين حال فكر مي‌كنم لازم باشد گاهي از اين اتفاقات هم بيفتد.